Ο Ανρί Ματίς (Henri Matisse) είναι ένας από τους σπουδαιότερους ζωγράφους του 20ου αιώνα. Ανήκει στο κίνημα των Fauve (=άγριο θηρίο).
Το έργο του «Harmony in Red» απεικονίζει μια νέα γυναίκα σε ένα σπίτι με κόκκινο τοίχο - πιθανότατα στην τραπεζαρία. Γύρω της υπάρχουν πολλά διακοσμητικά στοιχεία (βάζο με λουλούδια, φρουτιέρα, μπουκάλια, γυάλα με χρυσόψαρο) και ένα παράθυρο στην άκρη του πίνακα, το οποίο μας επιτρέπει να δούμε τον εξωτερικό χώρο.
Ένας καλλιτέχνης που δημιουργεί έργα με «πλακάτα» χρώματα, χρησιμοποιώντας περισσότερο το κόκκινο και το μπλε. Θα μπορούσαμε να τα ερμηνεύσουμε σαν δύο τελείως αντίθετα χρώματα αφού το κόκκινο συμβολίζει το αίμα, την ενέργεια και το πάθος ενώ το μπλε τη την ηρεμία, την ευαισθησία και τη θάλασσα.
Πηγή έμπνευσης του έργου μου αποτέλεσαν διάφοροι πίνακες του
P.Klee, με κεντρικό το Head with German Moustache. Πάντα με προσέλκυαν τα έργα του Klee.
Αλλά πέρα από την αισθητική ομορφιά, ζωγραφίζοντας εμπνευσμένη από αυτόν, συνειδητοποίησα πως με ελκύει αυτό που συμβολίζουν για μενα τα έργα του. Συνθέτει έναν δικό του κόσμο, με στοιχεία παρμένα από την πραγματικότητα, π.χ. ένα ηλιοβασίλεμα , ένα πορτραίτο αλλά τα απεικονίζει με τον δικό του τρόπο αντίληψης.
Ο τρόπος αυτός μου δίνει την αίσθηση πως το ‘ένα’, ό, τι κι αν είναι αυτό, είναι αποτέλεσμα σύνθεσης πολλών, π.χ. σχημάτων, χρωμάτων, οπτικών κ.λ.π Με κάνει να σκέφτομαι πως όλα, έτσι κι εγώ, είμαστε φτιαγμένοι ακριβώς έτσι, επηρεασμένοι από διάφορες οπτικές , βαμμένοι με διάφορα χρώματα , με την δυνατότητα να αλλάζουμε μορφές, να προσαρμοζόμαστε, παραμένοντας ο εαυτός μας. Αλλά με έναν πολυεπίπεδο τρόπο.
Έτσι, εκμεταλλευόμενοι τον τρόπο που δημιουργούμαστε, και όχι μένοντας περιορισμένοι εξαιτίας αυτού, έχουμε την δυνατότητα να δημιουργούμε συνδέσεις με ό,τι θέλουμε, με άλλες πτυχές μας, άλλα άτομα, άλλα ‘σύμπαντα’, μ ένα ‘πολύχρωμο βουνό’, έναν ‘ήλιο’, ένα ‘φεγγάρι’…
Αυτό που με συνεπαίρνει στα έργα του Escher περισσότερο είναι η συμμετρία και η εφαρμογή της γεωμετρίας μέσα σε αυτά, στα οποία όμως συνήθως συνυπάρχει ένας λανθάνων ρομαντισμός και μια υποβόσκουσα συμβολική νοηματοδότηση. Τα έργα που με εντυπωσιάσαν περισσότερο και συνεπώς με ενέπνευσαν για το έργο μου <Το σκάκι της Αγάπης> είναι τα εξής:
-Three Worlds, όπου το επαναλαμβανόμενο μοτίβο των πεσμένων φύλλων στη λίμνη αγκαλιάζουν τα τρία δέντρα και ταυτόχρονα το ψάρι δημιουργεί έναν συνειρμό για τη ζωή και κάτω από την επιφάνειά της.
- Butterflies , όπου το διάγραμμα κάθε μιας πεταλούδας πλαισιώνει και ταυτόχρονα αποτελεί κομμάτι του διαγράμματος μιας ή και παραπάνω κοντινών της πεταλούδων, δημιουργώντας ένα πλήρως αρμονικό και επαναλαμβανόμενο μοτίβο δίχως κανένα κενό.
-Escher Chess, όπου η σκακιέρα ή κομμάτια της γίνονται μέρος μιας φανταστικής κατάστασης με διάφορα άλλα στοιχεία της ζωής.
Η αρχική μου έμπνευση ήταν δύο ζευγάρια χέρια που πλησιάζοντας το ένα το άλλο ακουμπιούνται μέσα από ένα επαναλαμβανόμενο μοτίβο καρδιών. Στη συνέχεια σκέφτηκα τη σκακιέρα ως γέμισμα των καρδιών τόσο για το γέμισμα στην όψη όσο και συμβολικά: το πλησίασμα συνήθως απαιτεί υπομονή, τεχνική και αντοχή όπως μια παρτίδα σκάκι. Τέλος αποφάσισα να προσθέσω τα δύο πιόνια του βασιλιά και της βασίλισσας, τόσο για να αντιπροσωπεύσουν εικαστικά το κόκκινο και το μπλέ χρώμα που πρωταγωνιστούν σε αυτή τη παρτίδα, όσο και για να συμβολίζουν τα δύο μέρη που παίζουν το παιχνίδι της αγάπης.
Ο Kirchner σε όλα του τα έργα βγάζει μία αίσθηση του κόσμου πιο παραμυθένια. Ο τρόπος που χρησιμοποιεί τα χρώματα για να ζωγραφίσει είτε σκηνές καθημερινότητας είτε τοπία είναι πολύ απελευθερωτικός και με βάζει στη διαδικασία να σκεφτώ και να «παρατηρήσω» χρωματικούς συνδυασμούς.
Στο συγκεκριμένο έργο «Street scene in Berlin» με ενέπνευσε ο συνδυασμός χρωμάτων, οι γυναίκες και η μόδα της εποχής. Τα σώματα που σχεδιάζει είναι ψηλόλυγνα, με τραβηγμένα τα άκρα σχεδόν θυμίζουν εποχές με νεράιδες και ξωτικά, εποχές που είχαν κάτι μαγικό και παιδικό ταυτόχρονα, κάτι που πλέον λείπει πολύ από την ζωή μας.
Η εμφάνιση αυτού του έργου μου έδωσε την αίσθηση ενός ενήλικα που έπεσε στα χέρια του αυτή η ζωγραφιά. Η ζωγραφιά μιας παιδικής και ενήλικης φιγούρας, αθώας μιας πολύ ενδιαφέρουσας πτυχής του παιδιού και του ενήλικα. Αυτό που με έκανε να θέλω να επιλέξω αυτό το έργο ήταν τα χρώματα, η κίνηση του έργου, σαν να κινεί τα νήματα τόσο σαν παιδί όσο και σαν ενήλικας. Μια ωραία ενέργεια που κρύβετε πίσω από το πορτρέτο του παιδιού όμως και σαν ενήλικας που είναι τώρα ζει με τις όμορφες αναμνήσεις που είχε στην παιδική του ηλικία
Οι λέξεις – αφορμή (seed-words) του κολάζ ήταν πρώτα “Χρώματα” και μετά “Κατάθλιψη”.
Για τα χρώματα έκανα μια σύνθεση από εικόνες φαγητών και φρούτων - ίσως επειδή θυμάμαι ακόμα πόσο χάζευα τα χρώματα από τα πληθωρικά πιάτα με εξωτικές συνταγές που ετοίμαζε η μαμά μου και τα έβαζε στο μπουφέ, να σερβίρονται οι καλεσμένοι στις μεγάλες γιορτές.
Για κατάθλιψη κόλλησα πάνω από τα χρώματα μερικές φιγούρες θλιβερών κουστουμάτων γιάπηδων – managers, ανθρωπο-συνομοταξία που έφαγα στη μάπα, εκών – άκων, για 16 συναπτά έτη, για όσο δηλαδή έκανα το τραγικό λάθος να εργάζομαι σε μεγάλες εταιρίες σαν μεσαίο αρχικά και κατόπιν ανώτερο τεχνικό στέλεχος (μηχανικός ασφάλειας δικτύων), μέχρι που έριξα μαύρη μέτρα πίσω μου και επέστρεψα στο αντικείμενο των πρώτων μου σπουδών και συνάμα επάγγελμα, στη Ζωγραφική. Επίσης μια εικόνα από εργοτάξιο – ξέρετε από εκείνα που ερημώνουν τα φυσικά τοπία – γιατί πάντα με πιάνει κατάθλιψη από την καταστροφή ενός φυσικού τοπίου.
Κυβιστική διασκευή του έργου μου “Πορτραίτο της Κοκκινοσκουφίτσας” (εικ.1, λάδι σε μουσαμά, 2016) εμπνευσμένο από πίνακα του Πικάσσο. (εικ. 2)
Στην διασκευή χρησιμοποίησα την συνύπαρξη προσωπογραφίας 3/4 και προφιλ που βλέπουμε στον πίνακα του Πικάσσο.
Ο Προμηθέας έκλεψε τη φωτιά από τους Θεούς και την έδωσε στους ανθρώπους , οι οποίοι βελτίωσαν τη ζωή τους και δημιούργησαν τον πολιτισμό. Ο Δίας όταν αντιλήφθηκε την πράξη του Προμηθέα εξοργίστηκε. Ορκίστηκε εκδίκηση και έβαλε μπροστά ένα πανούργο σχέδιο. Τιμώρησε τον Προμηθέα και την ανθρωπότητα. Για να τιμωρήσει την ανθρωπότητα ο Δίας ανέθεσε τον Ήφαιστο να δημιουργήσει μια γυναίκα στην οποία χάρισαν δώρα οι θεοί εξού και ονομάστηκε Πανδώρα. Στον γάμο της Πανδώρας με τον Επιμιθέα , ο Δίας της δώρισε ένα κουτί και την προειδοποίησε να μην το ανοίξει ποτέ.
Η Πανδώρα όντας περίεργη δεν άντεξε και το άνοιξε. Πριν προλάβει να το συνειδητοποιήσει , βγήκαν φοβερά πράγματα από το κουτί , το μίσος, η βία, η σκληρότητα, η κακία, ο πόλεμος. Πρόλαβε να κλείσει το κουτί κρατώντας μέσα του μόνο το πνεύμα της ελπίδας.
Εν τέλει, η σύγχρονη πραγματικότητα δεν απέχει και πολύ από αυτόν το μύθο. Η Γη χάρισε τα πάντα στους ανθρώπους και αυτοί άνοιξαν το κουτί της Πανδώρας, καταστρέφοντας την φύση, τους ανθρώπους, τα ζώα και τον πολιτισμό. Παρόλα αυτά, αυτό που μένει ακόμα είναι η ελπίδα.
Πηγή έμπνευσης μου ήταν ο Pablo Picasso και συγκεκριμένα ο πίνακας του με τίτλο Femme au béret et à la robe quadrillée( Η Γυναίκα με τον μπερέ και το καρό φόρεμα), τον οποίο δημιούργησε το 1937. Ο εν λόγω πίνακας μου τράβηξε το ενδιαφέρον διότι εκτός από τα στοιχεία του κυβισμού ο Picasso έχει προσθέσει και σουρεαλιστικές πινελιές. Είναι το πορτρέτο της Marie-Thérèse , ερωμένης και μούσας του. Το πορτρέτο απεικονίζει μια αλλαγή στα συναισθήματα του Picasso προς την Marie, με τη μορφή μιας πρόσθετης σκοτεινής σιλουέτας που αντιπροσωπεύει το προφίλ της Maar της καινούργιας του ερωμένης. Χρησιμοποιεί μια παλέτα με φωτεινά χρώματα , τολμηρά, μαύρα περιγράμματα και γεωμετρικά σχήματα. Θεωρείται ο πιο ακριβός πίνακας που πουλήθηκε ποτέ σε δημοπρασία στην Ευρώπη και το δεύτερο πιο ακριβό έργο τέχνης μετά το γλυπτό του Alberto Giacometti The Walking Man.
Μου δόθηκαν δύο λέξεις για να δημιουργήσω αυτό το κολλάζ. Πρώτα η λέξη μητρότητα και μετά η λέξη πόλεμος.
Κάθε σύμβολο και εικόνα κουβαλάει μία έννοια, και συνθέτουν συνολικά μια ιστορία.
Παγωτό - απόλαυση, γλυκές στιγμές
Ρολόι - ευθύνη,
Κινούμενα σχεδια - ξεγνοιασιά, παιχνιδι
Η μητέρα για να προστατεύσει το παιδί της, το δημιουργημά της, αναπτύσει ενα βλέμμα που τα βλέπει όλα, επιθυμεί να ελέγχει τον χρόνο, φοράει διαφορετικά παπουτσια, ελισσεται, ανησυχεί, διασκεδάζει, κουράζεται, μεγαλώνει και μαθαίνει. Η μητρότητα, είναι ευκαιρεία για ίαση, η γυναίκα στον νέο της ρολο ξαναγεννιέται, έρχεται αντιμέτωπη με τα άλυτα τραύματα απο την παιδική της ηλικιά. Κανει την υπερβαση για εκείνη και το παιδι της, μεταλασσει τον πόνο σε δημιουργία.
Ο πόλεμος έρχεται και τα διακόπτει όλα.
Όλα τα διαβάλλει. Ένα φίδι διακεκομμένο που έχει χάσει την σοφία του. Άνθρωποι που πέφτουν... τα όνειρα τους καμμένα.
Αγάλματα σπασμένα, ιστορία θαμμένη και παραμορφωμένη. Ένας κύκλωπας αποφασίζει και διατάζει τα φοβισμένα πλήθη.
Ανακαλύπτω δημιουργώντας αυτό το κολλάζ ότι η μητρότητα και ο πόλεμος, έχουν κοινο την μάχη, απλά το πρωτο μάχεται για το ενστικτο της ζωής και το άλλο για το ένστικτο του θανάτου.
Μου δοθηκε η ζωγραφιά "Κορίτσι μπροστά στον καθρέφτη" του Picasso σαν έμπνευση για αυτή την ζωγραφιά. Όσο ζωγραφιζα αντιμετωπισα την δυσκολία να κρατήσω την δικη μου εκφραστική ταυτότητα αλλά και να μπω στα δημιουργικά μονοπάτια του σπουδαία ισπανού ζωγράφου.
Καθρεφτίζουμε τα πολλά διχασμένα προσωπα μας, και ο καθρεφτης αποτυπώνει ότι είμαστε έτοιμοι να δεχτούμε σαν εσωτερική μας εικόνα.
Μεταβάλλεται διαρκώς η αντίληψη του εαυτού, εξελίσσεται και μας ξαφνιάζει.
Η εγκυμοσύνη είναι το χάρισμα που δίνει ο θεός στη γυναίκα για να βιώσει τη μητρότητα και να ολοκληρωθεί. Στο πρώτο υπέρηχο, ακούγοντας το παλμό της καρδιάς του παιδιού της, πλημμυρίζει από ευτυχία. Αυτή η ευτυχία όμως την κάνει να νιώθει υπεύθυνη για τη φροντίδα της ψυχής που μεγαλώνει μέσα της. Φροντίζει τη διατροφή της και το σώμα της, για να έχει μία καλή ψυχική και σωματική κατάσταση ώστε να φέρει στον κόσμο ένα υγιής παιδί.
Όσο προχωρούν οι μήνες, αισθάνεται το μωρό της να αναπτύσσεται, όπως το σποράκι που φυτεύεις και ανθίζει. Από τον έβδομο μήνα και μετά αρχίζει να ψωνίσει τα πρώτα του ρουχαλάκια, τα πρώτα του παπουτσάκια και τα πρώτα του παιχνιδάκια. Όταν φτάνει η ώρα του τοκετού και παίρνει στην αγκαλιά της το πλάσμα που έφερε στον κόσμο αισθάνεται την ύψιστη ευτυχία που μπορεί να βιώσει μία γυναίκα μέσα από την αγάπη που νιώθει για το παιδί της. Το επόμενο στάδιο μετά το τοκετό είναι ο θηλασμός του παιδιού. Ο θηλασμός είναι το μέσο για να μπορέσει το παιδί να αναπτυχθεί σωματικά και ψυχικά. Η διαδικασία της μητέρας να πάρει το παιδί στην αγκαλιά της για να το θηλάσει, το πλαισιώνει σε ένα ασφαλές περιβάλλον γιατί αισθάνεται τους χτύπους της καρδιάς της μητέρας του και αυτό το βοηθάει να βρίσκεται σε συχνή επαφή μαζί της, όπως όταν ήταν μέσα στη μήτρα της. Αυτό το ασφαλές πλαίσιο βοηθάει το παιδί να αρχίσεις να αλληλεπιδρά με τον έξω κόσμο.
Κατά την πρώτες εβδομάδες του θηλασμού ή και 6 μήνες μετά κάποιες γυναίκες παθαίνουν επιλόχεια κατάθλιψη λόγω της απότομης πτώσεις των ορμονών μετά το τοκετό και της αναπροσαρμογής του οργανισμού τους σε καινούργιες συνθήκες ζωής. Η επιλόχεια κατάθλιψη αρχίζει και ριζώνει μέσα της. Το χαμόγελο ευτυχίας που είχε στο πρόσωπό της μεταμορφώνεται σε θλίψη. Η σκέψη της διακατέχεται από αρνητικότητα και απαισιοδοξία.
Αρχίζει να έχει πεσμένη διάθεση, σταματάει να περιποιείται τον εαυτό της, το μωρό της και έχει μειωμένη σεξουαλική διάθεση με αποτέλεσμα να αρχίσει να απομακρύνεται από το σύντροφό της. Αρχίζουν να φυτρώνουν αγκάθια μέσα της που τη κάνουν να βλέπει τον εαυτό της ανάξιο και το μέλλον σκοτεινό. Όλη αυτή η σύγκρουση μεταξύ της αγάπης του παιδιού της και των άσχημων συναισθημάτων που της προκάλεσε η κατάθλιψη, την έχουν οδηγήσει σε αδιέξοδο μη μπορώντας πια να απολαύσει τις χαρές του παιδιού της.